/ บทความ / PMS อาการของผู้หญิงก่อนมีประจำเดือน แก้ไขได้จากฮอร์โมน

ภาวะข้อไหล่ติดรักษาได้ด้วยกายภาพบำบัด

19 พฤษภาคม 2023

PMS อาการของผู้หญิงก่อนมีประจำเดือน แก้ไขได้จากฮอร์โมน

19 พฤษภาคม 2023

อาการของ PMS มักมีอาการเจ็บคัดตึงเต้านม ปวดท้อง ปวดศีรษะ น้ำหนักขึ้น ส่วนในทางสภาพจิตใจ มักมีอาการกระวนกระวาย อารมณ์แปรปรวน จนคนรอบข้างสังเกตเห็นได้ชัดเจน ซึ่งอาการเหล่านี้จะหายไปเองหลังประจำเดือนมา 2-3 วัน แต่ในบางรายอาจจะมีอาการรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันได้ สามารถรักษาอาการได้โดยการรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และออกกำลังอย่างสม่ำเสมอ

PMS

PMS (Premenstrual Syndrome) คือ อาการผิดปกติที่จะเกิดขึ้นก่อนมีประจำเดือนราว 1 – 2 สัปดาห์ ในเพศหญิงช่วงอายุ 20-40 ปี โดยสาเหตุของอาการนั้นมีปัจจัยสำคัญมาจากการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเพศหญิงในช่วงก่อนมีประจำเดือน ทั้งนี้ผู้ที่มีอาการ PMS แต่ละคนอาจพบอาการและความรุนแรงที่แตกต่างกัน โดยอาการมักดีขึ้นภายใน 4 วันหลังจากเริ่มมีประจำเดือน โดยอาการของ PMS สามารถแบ่งออกเป็นทางร่างกาย และทางสภาพจิตใจ ดังนี้

อาการทางด้านร่างกาย ได้แก่

เจ็บคัดตึงเต้านม
ปวดกล้ามเนื้อ
ปวดศีรษะ
ปวดท้อง ท้องอืด
มีสิวขึ้น
อ่อนล้า
อยากอาหารมากกว่าปกติทำให้น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้น

อาการทางด้านอารมณ์และพฤติกรรม ได้แก่

มีอารมณ์แปรปรวน โกรธง่าย หงุดหงิดง่าย
ไม่มีสมาธิ เครียด
มีอารมณ์เศร้า วิตกกังวล
มีพฤติกรรมแยกตัวออกจากสังคม
มีปัญหาเกี่ยวกับการนอนหลับ

ทั้งนี้ความรุนแรงของ PMS สามารถเพิ่มระดับจนพัฒนาเป็น PMDD หรือ Premenstrual Dysphoric Disorder โดยจะมีความรุนแรงทางด้านอารมณ์มากกว่า PMS คือ มีอารมณ์ก้าวร้าว ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ วิตกกังวลมาก ไม่อยากทำกิจกรรมอะไร มีอารมณ์ซึมเศร้ารุนแรง ซึ่งจำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางอย่างเร่งด่วน

สาเหตุของ PMS

ปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของกลุ่มอาการนี้ แต่เชื่อว่าเกิดจากเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเพศหญิงเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนในช่วงระหว่างการตกไข่ในแต่ละรอบเดือน (ประมาณ 7-10 วันก่อนการมีประจำเดือน) แม้ว่าจะยังไม่ทราบสาเหตุของการเกิด PMS ที่แน่ชัด แต่สันนิษฐานว่าเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนเพศและปัจจัยอื่น ๆ ดังนี้

การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนระหว่างไข่ตกในแต่ละรอบเดือน ซึ่งเป็นช่วงที่ระดับฮอร์โมนเอสโตรเจน (Estrogen) และฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน (Progesterone) เพิ่มขึ้นมากกว่าปกติ โดยอาการ PMS จะหายไปในช่วงที่ไม่มีการตกไข่ เช่น ขณะตั้งครรภ์ หรือเข้าสู่วัยหมดประจำเดือน
การเปลี่ยนแปลงของสารเคมีในสมอง ได้แก่มีการเปลี่ยนแปลงของ Serotonin GABA และ Dopamine จะส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์และมีส่วนกระตุ้นให้เกิดอาการต่างๆข้างต้น ก่อนมีประจำเดือนได้
กรรมพันธุ์จากครอบครัว

ปวดท้องประจำเดือน อาจไม่ใช่ PMS เสมอไป!

อาการปวดท้องประจำเดือน อาจไม่ได้เกี่ยวข้องกับภาวะ PMS แต่ อาจจะเป็นอาการของภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ หากปวดไม่มาก สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ อาจจะรับประทานยาแก้ปวด เพื่อบรรเทาอาการได้ แต่ถ้ามีอาการปวดมาก จนไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันได้ หรือมีอาการปวดมากขึ้นเรื่อยๆในแต่ละเดือน ควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยอาการและสาเหตุที่ชัดเจนว่ามาจากการปวดท้องในช่วงมีประจำเดือน หรือปวดท้องจากโรคแทรกซ้อนอื่นๆ

ทั้งนี้ ผู้ที่ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ ควรมาพบแพทย์เช่นกัน เพื่อวินิจฉัยโรคแทรกซ้อนอื่นๆที่มีโอกาสเกิดขึ้นได้

การบรรเทาอาการ PMS

ในช่วงก่อนมีประจำเดือน สามารถปฏิบัติตัวเพื่อลดอาการปวดท้องประจำเดือนได้ด้วยตนเอง เช่น ออกกำลังกาย รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ ดังนี้

รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ อาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน โปรตีน และใยอาหาร เช่น ธัญพืชขัดสีน้อย ผัก และผลไม้ นม และเนื้อสัตว์ไม่ติดมัน หลีกเลี่ยงอาหารที่มีเกลือ น้ำตาล และไขมันสูง
รับประทานอาหารไขมันต่ำ (Low Fat) ไฟเบอร์สูง เช่น บลูเบอรี่ มะเขือเทศ พริกหยวก เป็นต้น
วางแผนการรับประทานอาหารในแต่ละมื้อ เมื่อมีอาการอยากกินอาหารบ่อย ให้ลองแบ่งเป็นมื้อเล็กๆ วันละหลายๆ มื้อ เพื่อควบคุมน้ำหนักให้สมดุล
ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ สัปดาห์ 3–5 ครั้ง ครั้งละ 30 นาที เช่น เดินเร็ว ขี่จักรยาน หรือว่ายน้ำ ซึ่งอาจช่วยบรรเทา อาการซึมเศร้าได้
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ อย่างน้อยวันละ 8 ชั่วโมง และจัดการกับความเครียดอย่างเหมาะสม เช่น การทำสมาธิ การเล่นโยคะ การนวดผ่อนคลาย และการอ่านหนังสือ
หลีกเลี่ยงกาแฟ บุหรี่ สุรา หลีกเลี่ยงของหวาน อาหารเค็ม อาหารรสจัด
ทานอาหารเสริม เพื่อเสริมสร้างคสามแข็งแรงของร่างกาย อาทิ รับประทานวิตามินบี 6 วิตามินอี แคลเซียม และแมกนีเซียม ตามคำแนะนำของแพทย์

หากท่านมีอาการ PMS หรือต้องการคำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาการของโรค สามารถเข้ามารับคำแนะนำ หรือรับการรักษาโดยแพทย์ได้ที่ พรีโมแคร์ เมดิคอล คลินิก ด้วยบริการ Lifestyle Medicine ที่ให้คำแนะนำตามความต้องการของบุคคล ด้วยแพทย์จากพรีโมแคร์ที่พร้อมให้คำปรึกษาอย่างรอบด้าน ภายใต้การดูเเลอย่างใกล้ชิดจากบุคลากรทางการเเพทย์ของพรีโมเเคร์ สามารถสอบถามหรือนัดหมายล่วงหน้าที่นี่

Reference