/ บทความ / HOW-TO ฟื้นฟูร่างกายจากอาการ ลองโควิด (Long COVID)

ภาวะข้อไหล่ติดรักษาได้ด้วยกายภาพบำบัด

19 เมษายน 2023

HOW-TO ฟื้นฟูร่างกายจากอาการ ลองโควิด (Long COVID)

19 เมษายน 2023

อีกสิ่งหนึ่งที่น่ากลัวพอๆกับการติดโควิดคือ อาการหลังจากติดเชื้อโควิด-19 หรือที่เรียกว่าลองโควิด ที่จะมีอาการที่สามารถสังเกตได้ชัดคือ อ่อนเพลียเรื้อรังต่อเนื่อง หายใจไม่ทัน หอบเหนื่อย มีภาวะซึมเศร้าหรือวิตกกังวล เป็นต้น ซึ่งอาการเหล่านี้อาจไม่ได้เกิดกับทุกคนที่เคยติดเชื้อโควิด

อย่างไรก็ตามผู้ที่เคยติดเชื้อโควิด ถือเป็นผู้ที่มีความเสี่ยงที่จะเกิดอาการลองโควิด ซึ่งอาจเกิดหลังจากที่ได้รับเชื้อมาแล้ว 4-12 สัปดาห์ขึ้นไป ทั้งนี้การฟื้นฟูร่างกายถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ป่วย ด้วยการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และรับประทานอาหารเสริมเพื่อสร้างภูมิต้านทานให้ร่างกายแข็งแรง และกลับมาฟื้นฟูได้อย่างปลอดภัย

ลองโควิด (Long COVID)

อาการลองโควิด (Long COVID) หรือ Post COVID-19 Syndrome คือ อาการทางร่างกายและทางจิตใจ ที่หลงเหลืออยู่หลังหายจากการติดเชื้อโควิด-19 โดยตัวอย่างอาการของ ‘ลองโควิด’ ได้แก่

อาการอ่อนเพลีย
อาการไอเรื้อรัง
อาการหายใจถี่ หายใจไม่ทัน หรือหอบเหนื่อยง่ายมากขึ้น
การรับรสชาติอาหารเปลี่ยนไป หรือพบอาการชาที่ลิ้นในบางราย
ปวดท้อง ท้องเสีย ไม่อยากอาหาร
มีอาการปวดเมื่อนตามตัว หรือมีผื่นตามตัว
นอนไม่หลับ มีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล หรือมีผลกระทบทางจิตใจ (Post-Traumatic Stress Disorder)

ทั้งนี้อาการลองโควิด เป็นผลจากความผิดปกติภายในร่างกาย เนื่องจากร่างกายยังฟื้นฟูไม่เต็มที่ ผู้ที่เคยติดเชื้อโควิดจึงควรให้ความสำคัญกับการสังเกตอาการตนเอง พบแพทย์เพื่อประเมินสภาพร่างกาย และวางแผนการฟื้นฟูที่ถูกต้อง โดยผู้ป่วยสามารถนำแนวทางในการพักฟื้นหลังติดเชื้อโควิด-19 มาปฏิบัติได้ ดังนี้

สังเกตอาการอยู่บ้าน อย่างน้อย 5 วัน โดยให้สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาด และเว้นระยะห่างระหว่างบุคคล
สังเกตอาการผิดปกติต่างๆอย่างต่อเนื่อง เช่น ไข้สูง ไอมาก หอบเหนื่อย เจ็บแน่นหน้าอก หน้ามืดเป็นลม แขนขาอ่อนแรง หากมีอาการควรพบแพทย์เพื่อประเมินสภาพร่างกาย
ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ ควรกลับเข้ามารับการประเมินสุขภาพให้ครบถ้วน และควรรับการรักษาโรคประจำตัวนั้นอย่างต่อเนื่อง
ดูแลสุขภาพจิต หากผู้ป่วยที่มีความเครียด หรือมีปัญหาสะสม สามารถติดต่อพูดคุยกับจิตแพทย์เพื่อประเมินและฟื้นฟูสภาพจิตใจ

จะทราบได้อย่างไรว่ามีอาการลองโควิด?

จากรายงานผู้ป่วยโควิด-19 ที่รักษาตัวหายแล้ว โดยกลุ่มเสี่ยงที่อาจเกิดภาวะลองโควิด ได้แก่ ผู้ป่วยที่มีอาการหนักจนต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล โดยเฉพาะในกรณีที่เชื้อลงปอดแล้วเกิดภาวะปอดอักเสบรุนแรง, ผู้ป่วยที่มีโรคเรื้อรังต่างๆ และผู้ป่วยที่ยังไม่เคยได้รับวัคซีนป้องกันโควิด โดยสามารถแบ่งออกได้เป็น 2 กลุ่ม ดังนี้

กลุ่มที่ 1 จะยังคงมีอาการแสดงหลังรักษาโควิด-19 หายแล้ว โดยจะยังมีอาการภายใน 4 สัปดาห์ และจะค่อยๆ ดีขึ้น
กลุ่มที่ 2 ยังคงมีอาการต่อเนื่องมากกว่า 1 เดือน และอาการจะหายช้า ซึ่งจะพบมากในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภาวะอ้วน หรือน้ำหนักเกิน และผู้ที่มีโรคประจำตัว ซึ่งกลุ่มที่มีอาการมากกว่า 4-6 สัปดาห์ จะเป็นอาการที่เรียกว่า Post COVID Syndrome หรือ Long COVID อาการหลงเหลือหลังติดเชื้อโควิด-19

การป้องกันโรคลองโควิด

อาการลองโควิดจะมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ปวดหัว ทั้งนี้ผู้ที่เคยติดเชื้อโควิด-19 สามารถป้องกันอาการลองโควิดได้ โดยการดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงและสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของตนเองอยู่เสมอ ดังนี้

ทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ครบ 5 หมู่ ปรุงสุก สะอาด เน้นอาหารย่อยง่าย เนื่องจากอาจมีความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร หากมีอาการเบื่ออาหาร ควรแบ่งอาหารเป็นมื้อ เพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ตลอดวัน ไม่ให้ร่างกายอ่อนล้า อ่อนเพลีย
เลือกทานอาหารที่มีโปรตีน เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ ถั่วต่าง ๆ เต้าหู้
บริโภคอาหารที่มีจุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพ หรือโพรไบโอติกส์ (Probiotics) ได้แก่ โยเกิร์ต นมเปรี้ยว
ทานอาหารที่มีใยอาหารสูง เช่น ธัญพืช ถั่วเมล็ดแห้ง กล้วย หัวหอมใหญ่ กระเทียม เป็นต้น เพื่อเป็นอาหารให้จุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพ และยังช่วยระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
งดสูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ที่ส่งผลทำให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายลดต่ำลง

ทั้งนี้ การบริโภควิตามินและแร่ธาตุต่างๆ มีส่วนช่วยให้ร่างกายฟื้นฟู แข็งแรง และสร้างภูมิคุ้มกันได้เช่นกัน โดยวิตามินและแร่ธาตุสร้างภูมิคุ้มกัน ที่ควรบริโภคหลังติดเชื้อโควิด-19 เพื่อป้องกันภาวะลองโควิด ได้แก่

วิตามินซี พบมากในผักและผลไม้สด เช่น ส้ม มะละกอ ฝรั่ง มะนาว มะเขือเทศ พริกหวาน เป็นต้น ควรกินแบบสด หากนึ่งหรือผัด ควรใช้ระยะเวลาสั้น ๆ เพื่อรักษาคุณค่าจากวิตามินซีไว้ได้ดียิ่งขึ้น
วิตามินเอ เช่น เครื่องในสัตว์ ไข่แดง นม ผลิตภัณฑ์จากนม ผักใบเขียวเข้ม ผักและผลไม้สีเหลืองและสีส้ม เช่น ตําลึง ผักบุ้ง แครอท ฟักทอง มันเทศสีเหลือง มะละกอสุก เป็นต้น
วิตามินดี ได้แก่ ปลานิล ปลาทับทิม เห็ด ไข่แดง เป็นต้น
วิตามินอี ได้แก่ ไข่ ผักและผลไม้ต่าง ๆ เช่น ถั่วต่าง ๆ นํ้ามันถั่วเหลือง นํ้ามันมะกอก นํ้ามันดอกทานตะวัน อะโวคาโด เป็นต้น
แร่ธาตุสังกะสี ได้แก่ เนื้อสัตว์ เครื่องใน ตับ หอยนางรม ข้าวกล้อง เป็นต้น

นอกจากนี้หลังจากติดเชื้อ 2 สัปดาห์ – 1 เดือน สามารถปรึกษาแพทย์ให้แนะนำเกี่ยวกับการเลือกรับประทานวิตามินและอาหารเสริมเป็นรายบุคคล วางใจให้พรีโมแคร์เป็นเพื่อนร่วมเดินทาง เคียงข้าง สร้างสุขภาพดีไปกับคุณ หากท่านต้องการที่จะนัดหมายเพื่อปรึกษาพูดคุยกับแพทย์ เพื่อสอบถามบริการ หรือข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับอาการโควิด-19 สามารถเข้ามารับคำแนะนำได้ที่ พรีโมแคร์ เมดิคอล คลินิก เราพร้อมดูแลรักษาสุขภาพร่างกาย และจิตใจของท่านให้แข็งแรงอย่างครบถ้วน สามารถสอบถามหรือนัดหมายล่วงหน้าที่นี่

Reference