/ บทความ / HOW-TO ฟื้นฟูร่างกายจากอาการ ลองโควิด (Long COVID)
อีกสิ่งหนึ่งที่น่ากลัวพอๆกับการติดโควิดคือ อาการหลังจากติดเชื้อโควิด-19 หรือที่เรียกว่าลองโควิด ที่จะมีอาการที่สามารถสังเกตได้ชัดคือ อ่อนเพลียเรื้อรังต่อเนื่อง หายใจไม่ทัน หอบเหนื่อย มีภาวะซึมเศร้าหรือวิตกกังวล เป็นต้น ซึ่งอาการเหล่านี้อาจไม่ได้เกิดกับทุกคนที่เคยติดเชื้อโควิด
อย่างไรก็ตามผู้ที่เคยติดเชื้อโควิด ถือเป็นผู้ที่มีความเสี่ยงที่จะเกิดอาการลองโควิด ซึ่งอาจเกิดหลังจากที่ได้รับเชื้อมาแล้ว 4-12 สัปดาห์ขึ้นไป ทั้งนี้การฟื้นฟูร่างกายถือเป็นสิ่งสำคัญสำหรับผู้ป่วย ด้วยการเลือกรับประทานอาหารที่มีประโยชน์ และรับประทานอาหารเสริมเพื่อสร้างภูมิต้านทานให้ร่างกายแข็งแรง และกลับมาฟื้นฟูได้อย่างปลอดภัย
ลองโควิด (Long COVID)
อาการลองโควิด (Long COVID) หรือ Post COVID-19 Syndrome คือ อาการทางร่างกายและทางจิตใจ ที่หลงเหลืออยู่หลังหายจากการติดเชื้อโควิด-19 โดยตัวอย่างอาการของ ‘ลองโควิด’ ได้แก่
- อาการอ่อนเพลีย
- อาการไอเรื้อรัง
- อาการหายใจถี่ หายใจไม่ทัน หรือหอบเหนื่อยง่ายมากขึ้น
- การรับรสชาติอาหารเปลี่ยนไป หรือพบอาการชาที่ลิ้นในบางราย
- ปวดท้อง ท้องเสีย ไม่อยากอาหาร
- มีอาการปวดเมื่อนตามตัว หรือมีผื่นตามตัว
- นอนไม่หลับ มีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล หรือมีผลกระทบทางจิตใจ (Post-Traumatic Stress Disorder)
ทั้งนี้อาการลองโควิด เป็นผลจากความผิดปกติภายในร่างกาย เนื่องจากร่างกายยังฟื้นฟูไม่เต็มที่ ผู้ที่เคยติดเชื้อโควิดจึงควรให้ความสำคัญกับการสังเกตอาการตนเอง พบแพทย์เพื่อประเมินสภาพร่างกาย และวางแผนการฟื้นฟูที่ถูกต้อง โดยผู้ป่วยสามารถนำแนวทางในการพักฟื้นหลังติดเชื้อโควิด-19 มาปฏิบัติได้ ดังนี้
- สังเกตอาการอยู่บ้าน อย่างน้อย 5 วัน โดยให้สวมหน้ากากอนามัย ล้างมือให้สะอาด และเว้นระยะห่างระหว่างบุคคล
- สังเกตอาการผิดปกติต่างๆอย่างต่อเนื่อง เช่น ไข้สูง ไอมาก หอบเหนื่อย เจ็บแน่นหน้าอก หน้ามืดเป็นลม แขนขาอ่อนแรง หากมีอาการควรพบแพทย์เพื่อประเมินสภาพร่างกาย
- ผู้ป่วยที่มีโรคประจำตัว เช่น ความดันโลหิตสูง เบาหวาน โรคหลอดเลือดหัวใจ ควรกลับเข้ามารับการประเมินสุขภาพให้ครบถ้วน และควรรับการรักษาโรคประจำตัวนั้นอย่างต่อเนื่อง
- ดูแลสุขภาพจิต หากผู้ป่วยที่มีความเครียด หรือมีปัญหาสะสม สามารถติดต่อพูดคุยกับจิตแพทย์เพื่อประเมินและฟื้นฟูสภาพจิตใจ
- กลุ่มที่ 1 จะยังคงมีอาการแสดงหลังรักษาโควิด-19 หายแล้ว โดยจะยังมีอาการภายใน 4 สัปดาห์ และจะค่อยๆ ดีขึ้น
- กลุ่มที่ 2 ยังคงมีอาการต่อเนื่องมากกว่า 1 เดือน และอาการจะหายช้า ซึ่งจะพบมากในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภาวะอ้วน หรือน้ำหนักเกิน และผู้ที่มีโรคประจำตัว ซึ่งกลุ่มที่มีอาการมากกว่า 4-6 สัปดาห์ จะเป็นอาการที่เรียกว่า Post COVID Syndrome หรือ Long COVID อาการหลงเหลือหลังติดเชื้อโควิด-19
อาการลองโควิดจะมีอาการอ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย ปวดหัว ทั้งนี้ผู้ที่เคยติดเชื้อโควิด-19 สามารถป้องกันอาการลองโควิดได้ โดยการดูแลสุขภาพร่างกายให้แข็งแรงและสร้างเสริมภูมิคุ้มกันโรคของตนเองอยู่เสมอ ดังนี้
- ทานอาหารที่ดีมีประโยชน์ครบ 5 หมู่ ปรุงสุก สะอาด เน้นอาหารย่อยง่าย เนื่องจากอาจมีความผิดปกติของระบบทางเดินอาหาร หากมีอาการเบื่ออาหาร ควรแบ่งอาหารเป็นมื้อ เพื่อรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ตลอดวัน ไม่ให้ร่างกายอ่อนล้า อ่อนเพลีย
- เลือกทานอาหารที่มีโปรตีน เช่น เนื้อสัตว์ ไข่ ถั่วต่าง ๆ เต้าหู้
- บริโภคอาหารที่มีจุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพ หรือโพรไบโอติกส์ (Probiotics) ได้แก่ โยเกิร์ต นมเปรี้ยว
- ทานอาหารที่มีใยอาหารสูง เช่น ธัญพืช ถั่วเมล็ดแห้ง กล้วย หัวหอมใหญ่ กระเทียม เป็นต้น เพื่อเป็นอาหารให้จุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพ และยังช่วยระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย
- งดสูบบุหรี่หรือดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ ที่ส่งผลทำให้ภูมิคุ้มกันในร่างกายลดต่ำลง
- วิตามินซี พบมากในผักและผลไม้สด เช่น ส้ม มะละกอ ฝรั่ง มะนาว มะเขือเทศ พริกหวาน เป็นต้น ควรกินแบบสด หากนึ่งหรือผัด ควรใช้ระยะเวลาสั้น ๆ เพื่อรักษาคุณค่าจากวิตามินซีไว้ได้ดียิ่งขึ้น
- วิตามินเอ เช่น เครื่องในสัตว์ ไข่แดง นม ผลิตภัณฑ์จากนม ผักใบเขียวเข้ม ผักและผลไม้สีเหลืองและสีส้ม เช่น ตําลึง ผักบุ้ง แครอท ฟักทอง มันเทศสีเหลือง มะละกอสุก เป็นต้น
- วิตามินดี ได้แก่ ปลานิล ปลาทับทิม เห็ด ไข่แดง เป็นต้น
- วิตามินอี ได้แก่ ไข่ ผักและผลไม้ต่าง ๆ เช่น ถั่วต่าง ๆ นํ้ามันถั่วเหลือง นํ้ามันมะกอก นํ้ามันดอกทานตะวัน อะโวคาโด เป็นต้น
- แร่ธาตุสังกะสี ได้แก่ เนื้อสัตว์ เครื่องใน ตับ หอยนางรม ข้าวกล้อง เป็นต้น
Reference
- สิ่งที่ต้องทำ เมื่อหายป่วยจากโควิด-19
- LONG COVID หลังติดเชื้อแล้ว โควิดทิ้งอะไรไว้ให้กับร่างกายเรา !
- ภาวะ ‘ลองโควิด’ (LONG COVID)
- กรมอนามัย แนะผู้ป่วยลองโควิด-19 เน้นกิน ‘โปรตีน – โพรไบโอติกส์ – วิตามิน’ ช่วยฟื้นฟูร่างกาย
